eu

eu
eu

mércores, 30 de maio de 2018

Trala pista apaixonante de Margot Sponer

O profesor e catedrático de francés na USC Antón Figueroa, autor de ensaios de teoría literaria e sobre relacións interculturais tan relevantes como Diglosia e texto; Lecturas alleas; Nación, Literatura, Identidade e Ideoloxía e Autonomía no campo literario, ofrécenos da man de Edicións Laiovento, baixo o título de Margot Sponer. Do galego antigo ás fronteiras da resistencia, un libro moi singular e meritorio que resgata do esquecemento a figura desta profesora berlinesa moi vinculada nun momento dado da súa traxectoria vital e intelectual á nosa Terra.

Activa investigadora e docente no período 1927-1933 do “Romanisches Seminar” de Berlín e autora dunha tese pioneira sobre a lingua galega elaborada a partir de 1926 e presentada na Friedich-Wilhellms-Universitat en 1935 baixo o título de Altgalizische Urkunden (Documentos antigos de Galicia na versión parcial que dela publicou en 1934 o Anuari de L'Oficina Romànica de Lingüística i Literatura de Barcelona), Margot Sponer, que naceu en 1898, significouse na resistencia contra o nazismo na Universidade alemá a partir de 1933.

Comezada a guerra civil en España, Margot non desimulou a súa antipatía cara aos docentes e lectores hispanos enviados por Falange ás aulas berlinesas (Teodosio Noeli, Celia Giménez...), ocupados, entre outros prácidos mesteres, en traducir para alemán os discursos de José Antonio Primo de Rivera e en recadar información policial sobre os republicanos españois exiliados. Vixiada pola Gestapo desde moi cedo, Margot axudaría outras persoas perseguidas polos nazis, algunhas delas xudías, e enviaría cartos e alimentos a varios presos en campos de concentración, como o francés Bernard Morey. En outubro de 1942, acabou sendo expulsada definitivamente da docencia e morreu a mans de tres integrantes das SS o 27 de abril de 1945, poucos días antes da definitiva rendición de Alemaña na 2ª Guerra Mundial.

Sobre ela existían traballos biográficos previos debidos á súa propia irmá, Hertha Sponer, e á especialista en historia da ciencia Annete Vogt, mais o ensaio de Antón Figueroa acrescenta moita información sobre o relacionamento de Margot con varios núcleos intelectuais de relevancia na Península ibérica nos anos 20 e 30: o Centro de Estudios Históricos de Madrid, dirixido por Ramón Menéndez Pidal; o grupo da revista salmantina El Estudiante (1925); e, sobre todo, os intelectuais que animaban o Seminario de Estudos Galegos, encabezados por Vicente Risco. Froito deste último relacionamento é a colaboración de Margot co boletín Nós no seu número 37 (1927), co traballo “Algunhas notas dos meus estudos de filoloxía galega”.

En realidade, Margot estivo en Galiza unha soa vez, durante o verán de 1926. Traballou nos arquivos de varias cidades (A Coruña, Ourense, Santiago, Pontevedra e Lugo), contactou con eruditos como Pérez Constanti ou Casto Sampedro e fixo recollida de materiais dialectolóxicos en terras do Cebreiro (materiais que, infelizmente, acabarían perdéndose despois da súa tráxica morte).

Con posterioridade á súa estadía en terras galegas, as súas relacións en Berlín co xornalista Felipe Fernández Armesto (daquela situado ideoloxicamente na órbita progresista), co galeguista Lois Tobío e co Vicente Risco que escribía na capital alemá as páxinas do seu controvertido Mitteleuropa permitiríanlle a Margot non perder contacto co devir galego nese intenso período.

O libro de Antón Figueroa adquire, sen lugar a dúbidas, a traza dunha merecedísima e oportuna homenaxe póstuma á filóloga alemá que tanto amou o noso idioma e que viviu libre e insubmisa fronte ao horror nazi ata o final.

[Publicado no número 10 da revista "Aulas Libres", que edita o STEG]

Ningún comentario:

Publicar un comentario