DA TRADICIÓN MUSICAL DE VIVEIRO (VII)

Orquestras, conxuntos e festivais emblemáticos

No período de posguerra foron frecuentes as visitas que realizou a Viveiro o cantante cubano Antonio Machín (1903-1977), famoso pola interpretación de boleros como “Angelitos negros”, “Madrecita” ou “Dos gardenias”.

Mais o fenómeno musical máis relevante desa época é, sen lugar a dúbidas, o esplendor das orquestras. Atrás quedan os acordeonistas solitarios ou os grupos de “tres e a caixa” ou “catro e a caixa” que amenizaran durante lustros os bailes e festas da contorna, en salóns ou ao ar libre. O impacto das formacións americanas, ao xeito de Glenn Miller ou Beni Goodman, ou a influencia que exercen grupos de música caribeña sobre orquestras galegas que viaxan por aqueles pagos, como “Os Satélites” da Coruña, que actúan por certo nas propias festas patronais de Viveiro en 1962, provocan ao unísono unha transformación musical sen precedentes, que transforma de vez os bailes e verbenas populares. Sobre os escenarios aparecen agora orquestras ao xeito de “big-bands”, con nutrida sección de metal, batería, órgano e baixo eléctricos, guitarras e un repertorio tinxido de cumbias, merengues, swings, fox-trots, etc. que se unen aos vellos tangos, boleros, pasodobres e habaneiras e que incluirá, xa contra os 60, as primeiras cancións estilo pop ou yé-yé.

No elenco de orquestras e conxuntos músico-vocais de Viveiro figuran nomes de forza evocadora como

• a orquestra “Variedades”, fundada en decembro de 1930 polo trompetista Francisco López Díaz, o Curto, na compaña doutros músicos como o baixista Castro López Touriño, o saxofonista José Fernández Salgueiro Filomeno, o clarinetista Manuel Cora Lole de Manaí, o violinista Benigno Gómez Fernández Nito, o batería Víctor Varela da Peinada, etc. e infelizmente desaparecida en 2008, logo de décadas de magnífico quefacer musical (con músicos de valía como Marucho Gómez, Óscar, Cardís, Tito, José Luís Rivera, etc.). Non poucos dos integrantes da derradeira “Variedades” pasaron a integrar o grupo músico-vocálico “Escolma de Meus”, mentres que algúns dos seus elementos máis novos, como o vocalista Mario Gómez, fundarán o “Trío Vivarium”.
  
  
   
• a orquestra “Amor”, integrada polos Tolinos, saga de excelentes músicos á que xa nos temos referido nunha entrega anterior deste mesmo traballo;
  
  
• as orquestras “Capitol” e “Texas”; 
   
• os conxuntos “Eteis” e “Os Estukas”;
  
  
• a orquestra “Venus”, que protagonizou boa parte das verbenas das festas patronais de 1958 e da que era “representante, organizador y componente”, como rezaba a súa publicidade no Libro Programa de Festas de 1954, Perfecto Guerreiro Santín; 
   
• a “Oriente” e a “Costa Nova”;
  
  
• a “Sport”, creada nos anos 50 por Leandro e Ramón Pernas, músicos da banda dos Tolinos, con Jaime Pistolas e Carlos Carolino como vocalistas sucesivos; 
   
• o conxunto de “Los Dominantes”, con Pacucho na batería, Chente da Urraca no baixo, O Rebello na trompeta e José Méndez, primeiro, e Atadell, despois, na voz;
  
  
• os “Píndaros”, aqueles nenos gaiteiros de “Brisas do Landro” pasados agora á música de verbena que, na visión ofrecida por Chente Míguez na súa novela A lúa deitada en Porto Norte, 2011, p. 25, foron “precursores do rock bravú”, na medida en que “tocaban con frescura descarada para o público máis marchoso”;
  
  
• os “Píccolos”, da familia dos Pérez Lage, con músicos talentosos desde a máis tenra infancia, como Pepe, Tino, Eloísa e Marta; 
   
• a orquestra “Paradise”, na que nós mesmos, na compaña do cantante Xanferro e dos músicos Pablo Mateos (órgano), Gonzalo Couceiro (trompeta), Justo Ínsua (trompeta), Toni o Tigre (trombón), Matilde Balseiro (saxo alto) e algúns dos ex compoñentes dos desaparecidos “Dominantes” perpetramos algo de música co saxo tenor durante un par de anos, antes de marcharmos á Universidade;
  
  
• os grupos “Nueva Generación” e “Dimensión 2000”...

No seo destas orquestras e conxuntos interviñeron vocalistas de mérito como Canana, Mancito, o Xanferro, Pistolas, o Carolino (Carlos Díaz), José Méndez, Mario Gómez... Algúns dos seus músicos saltaron do areópago local ao estrelato. Tal é o caso do píndaro Rasputín, músico de “Os Tamara” na época dourada deste grupo, coa voz de Pucho Boedo como referencia imprescindíbel. O saxofonista Pillo, que formou dúo coa pianista Natalia Lamas, foi un referente artístico de proxección internacional no seu instrumento. Tamén “Os Satélites” dispuxeron dun saxofonista nacido na vila do Landrove, Ramón, e Matilde Balseiro Blanco, que comezou na Banda municipal, pasou á “Paradise” e tocou logo con “Los Dos Españoles”, fai parte nos nosos días da formación que acompaña o grupo “Leilía”, un dos máis relevantes da música galega de raíz folclórica.

Nun lugar con tanta manifestación musical orquestral lixeira, non é de admirar que xurdisen iniciativas “festivaleiras”. A de maior relevancia foi, quizais, o “Festival do Landro”, fundado en 1965 a imitación doutros festivais da canción, como o de Benidorm, desaparecido en 1968, retomado entre 1983 e novamente desaparecido.

Pola mesma razón seguramente, a Vila de Viveiro comezou a acoller, a partir do derradeiro cuarto do século XX en adiante, grupos e artistas musicais de primeira liña e grande renome nos seus respectivos xéneros. Recordemos algúns. No 1979 viñeron cantar a Viveiro “Los Tres Sudamericanos”. No 85 actuaron “Los Tamara”. Ao ano seguinte, “Taranis”, “Saraibas” e o polémico grupo vigués “Semen Up”. No 1999, “Milladoiro”. Antonio Vega, Bebe, Xoel López, Uxía e Kepa Junquera no 2005. En 2006 “Los Brincos”, “Los Ronaldos”, Sergio Dalma, Kiko Veneno e a “Trova Camagüeyana”. En 2007, “Leilía”...

Desde 2006 Celeiro acolle o “Resurrection Fest”, un evento de difusión internacional e dimensións masivas, cita obrigada para os amantes da música heavy. Nesta súa última, que non derradeira, edición, acolleu a actuación nada máis e nada menos que do grupo “Iron Maiden”, congregando unha multitude que parece poder rebentar as costuras xeográficas da zona.