Na colección Memoria das
Edicións Xerais de Galicia editouse no ano que acaba de pasar esta monografía
de Marcos Pérez Pena, chamada a ser un referente imprescindíbel na
súa temática.
A obra entrelaza con
rigor metodolóxico e amenidade expositiva a historia do xornalismo e
a historia política do noso país dun período que, afortunadamente,
está hoxe en proceso de revisión crítica. O libro, xaora,
contribúe decisivamente para esa necesaria relectura histórica
desmitificadora, refrescando a memoria sobre axentes e dinámicas que
marcaron o devir do país nos anos que van da morte do ditador Franco
ao plebiscito autonómico galego e ao intento de golpe de Estado do
23-F.
Polas páxinas desta
monografía e através do seu reflexo nas principais cabeceiras de
prensa do país (La Voz de Galicia, El Ideal Gallego e
Faro de Vigo, fundamentalmente, aínda que non faltan
referencias a outras como El Correo Gallego, La Región, El
Progreso, A Nosa Terra, Teima, Man común...), desfilan as fortes
e variadas tensións que presidiron aquela época, sintetizadas no
dilema Reforma ou Ruptura. Ese dilema, no caso galego, abrangueu
tamén o debate entre Centralismo, Estatuto de Autonomía ou Bases
constitucionais. Como pano de fondo, unha Galiza que se urbanizaba,
industrializaba e desgaleguizaba idiomaticamente a pasos axigantados,
entre numerosos conflitos. As reviravoltas do proceso pré-autonómico
son expostas con detalle, retratando sen panos quentes as posicións
de cada quen.
Canda esa visión
panorámica xeral, ofrécesenos, ademais, un detallado e interesante
ensaio sobre as estratexias de adaptación, as tensións, os
discursos e as apostas editoriais dos principais medios de prensa
galegos nesa época. Corenta entrevistas a outros tantos
protagonistas dan sustento ás explicacións e conclusións deste
estudo.
A renovación técnica e
xornalística por parte da maioría dos cabezallos e as mudanzas
empresariais modernizadoras caracterizan o período, no que a
información da actualidade política ocupa un espazo privilexiado.
En opinión do autor, os medios foron por diante do conxunto da
sociedade en moitos dos procesos de cambio, mais marcharon asemade
moi por detrás dos sectores máis politizados e comprometidos,
situados nas coordenadas do nacionalismo e/ou da esquerda. A partir
de 1980, a viraxe ideolóxica en sentido conservadorista da práctica
totalidade das cabeceiras da prensa diaria galega resulta unha
evidencia.
De moito interese
resultan as páxinas dedicadas ao fracaso do proxectado diario
Galicia, á difícil
traxectoria das revistas galegófonas Teima
e Man común e ao
semanario nacionalista A Nosa Terra.
Debe apuntarse,
finalmente, que o autor non desimula a súa intención de homenaxear
unha serie de xornalistas (digamos nomes como Francisco Pillado, Luís
Álvarez Pousa, Xosé Ramón Pousa, Gustavo Luca de Tena, Rafael
González, Xosé Antón Gaciño, Tucho Calvo, Juan Ramón Díaz, Xosé
Luís Vilela, Vítor F. Freixanes, Ernesto Sánchez Pombo, Margarita
Ledo, Primitivo Carbajo, X. R. García Palmeiro, Tareixa Navaza,
Perfecto Conde, Maribel Outeiriño, Caetano Díaz, Manuel Rivas...)
que naquel entón asumiron riscos profesionais evidentes para
posibilitar unha sociedade galega máis libre, xusta e autoafirmada
que, no entanto, dá a sensación que non acabou de coallar
definitivamente. Daqueles barros, os lodos do presente...
[Publicado orixinariamente en Aulas Libres 7, revista de pensamento, información e debate do STEG]
Ningún comentario:
Publicar un comentario